Stadsboerderij ’t Nije Hoff

Op 14 september 2019 zat ik aan tafel bij Rick en Gert-Jan Nijhoff in hun ouderlijke woning in Noordbarge. Reden dat ik daar zat was het plan van “onze Noordbarger boeren” was om een Stadsboerderij te bouwen aan de Nieuw Amsterdamsestraat. Ik vertelde dat er naar uitzie om verse melk bij ze te halen. Die melk wil ik gebruiken voor lekkere ouderwetse griesmeelpudding. Het natuurlijk vetgehalte van verse melk zorgt voor pudding die naar binnen glijdt. We zijn bijna 4 jaar verder en er er is veel gebeurd. Op de website van Noordbarge is het te lezen. Nieuw is dat de boerderij nu een jaar draait en er kalveren zijn geboren. Dus is er melk! En tijd voor griesmeelpudding. Daarover straks meer, maar eerst op bezoek bij de familie Nijhoff. We zitten eind april aan de stamtafel in de prachtige koffie- en theeschenkerij. Gert-Jan vertelt; Geert Nijhoff- zijn vader – knikt zo nu en dan instemmend.

Theeschenkerij en wandelen
Eerst maar even over de horeca. Uit eigen ervaring kan ik melden dat je er prima een kop koffie kunt drinken, een broodje eten en een bbq-feestje houden. Gert-Jan: “Er komen mensen wandelen vanuit de Delftlanden en Bargeres, een rondje lopen en een kopje koffie doen. Verder hebben we al een paar keer een bruiloftsfeestje gedaan en hebben we bijvoorbeeld scholen op bezoek gehad. Dat levert ook nieuwe bezoekers op. Het gaat veel via mond-tot-mondreclame, veel andere reclame maken we nog niet. We willen het ook goed doen. Daarom sleutelen we nog beetje aan het terras met trapskelterbaantje en brengen binnenkort een schaduwdoek aan. Even lekker zitten, de kinderen spelen lekker enz.”. Hij vervolgt: “We kijken hoe we de wandelroute nog kunnen verbeteren, hoe mooi zou het zijn als je langs het weiland en bos kan lopen, langs een vlindervriendelijk inzaaide akkerrand naar de waterpoel met varkens en via het bos terug. Dat vraagt wel overleg met Staatbosbeheer en de gemeente”.

Boerderij
Terug naar de andere bedrijfstak, een stadsboerderij waar burgers en buitenlui inzicht krijgen in een modern maar kleinschalig boerenbedrijf. Modern want de koeien worden gemolken met een melkrobot. Hoe dit precies gaat kunnen bezoekers van dichtbij bekijken. De melk gaat nu naar de kaasfabriek. Hé, dat zou toch hier worden verwerkt tot kaas? Klopt maar er zijn 2 zaken die nu nog tot een andere keuze leiden: vooral eind vorig jaar was de melkprijs hoog en dus was het rendabel om iets meer koeien te melken en zelf nog geen kaas te maken. Het tweede is eigenlijk geen keuze: de kaastobbe is nog steeds niet geleverd. Met name de elektronica vormt een knelpunt. Maar er is verandering op komst: voor de zomer is er een kaas-tobbe en als het goed gaat kan na 3 maanden rijpen de eerste kaas worden verkocht. Voor de kerst gaat dan ook verkoop van melk mogelijk worden.

Koeien en schapen
Even over die koeien: Er lopen nu 45 Jerseys in de stal, deels drachtig aangekocht. 19 komen van een Deense topfokker Adelgaard. Wellicht dat de kudde wel weer iets kleiner wordt want de melkprijs daalt weer een beetje en de kostprijs is vrij hoog door de kleinschaligheid zegt Gert-Jan. De koeien zijn van het ras Jersey, een wat kleinere maar een efficiënte koe waar het gaat om omzetting van gras en ander ruwvoer naar melk. Het zijn ook vrij makke koeien en dat past het karakter van de stadsboerderij. De 10 schapen leverden in een mooie korte periode 25 lammeren op. De kalfjes en lammetjes blijven een lust voor het oog.

KI op afroep
Geen stier? Geen stier inderdaad beaamt Gert-Jan. Die stiertjes van een Jersey zijn in tegenstelling tot de koeien niet zo mak en dus te gevaarlijk hier. Bevruchten gaat via kunstmatige inseminatie (KI). Dat heeft ook als voordeel dat je met het sperma kunt sturen op zowel geslacht als kenmerken. En dus ook op koeien die geschikt zijn voor de melkrobot want sommige koeien wijken wat meer af en dan kan de robot er niet mee uit de voeten. En vervolgens duik ik met Gert-Jan in de gegevens van koe Willy 1. Het is onvoorstelbaar maar werkelijk alles van deze beste koe en haar collega-koeien is bekend en dat kan Gert-Jan gewoon via zijn telefoon bekijken. Hoe vaak zij zich meldt bij de melkrobot, hoe vaak ze echt wordt gemolken, haar temperatuur, hoeveel brokjes ze heeft gehad. Maar ook of ze eet of herkauwd en of ze “tochtig” (vruchtbaar) is. Dan kan Gert-Jan de koe automatisch laten separeren en na een check de inseminator bestellen. Ja ook op de mobiel! Met een paar klikken kan een KI-rietje worden besteld als ware het een boodschappen-flitservice of een pizzakoerier.

Melkrobot en meer
De melkrobot, een Lely-astronaut, is dus meer dan een simpele melkmachine. Samen met de halsband is het een compleet diermanagementsysteem. Het is overigens fenomenaal om te zien hoe de robot de verschillende stappen geheel autonoom in gang zet. En dat 3 keer per dag per koe. Ze melden zich overigens wel 20 keer per dag maar daar trapt de robot niet in. De melk – daar is het natuurlijk wel om te doen – gaat van de robot naar een voorkoeler en dan naar de koude opslagtank. In de wanden van deze tank bevindt zich ijs. Een koude buffertank die straks bij het kaasmaken ook kan worden ingezet. De kaas wordt gemaakt van gepasteuriseerde melk en ook die moet worden terug gekoeld voor het kaasproces. De melk is wat vetter en met een blik op de telefoon krijg ik keurig de cijfers van vorige week: 6,5% vet en 4,3 % eiwit. Dat zijn mooie cijfers! “Gewone koeien” hebben meestal 4,5% vet, en volle melk in de supermarkt 3% vertelt Gert-Jan trots. Geeft een extra romige en volle smaak dus. Ik krijg 2 flessen mee om te testen.
Zie *) voor het recept van griesmeelpudding. 

Eruit
Zondagmorgen 30 april 10.00 uur; de koeien gaan naar buiten! Een feest voor koeien, boeren, burgers en buitenlui. Als ik aan kom fietsen zie ik al veel bekenden. Een oma uit de Rietlanden met kleinkind en natuurlijk Noordbargers. De parkeerplaats is als snel vol maar het terras blijft leeg. Om het stuk land staan veel mensen geduldig en gespannen te wachten, veelal met kinderen. Het gras is goed gegroeid en mooi donkergroen. Binnen staan de koeien wat onrustig te wezen en ook aan de stamtafel voel ik wat spanning. Rick oogt ontspannen maar weet dat het vorig jaar ook al druk was. Er zijn 19 totaal nieuwe koeien die hier nog nooit buiten zijn geweest. Het is zover. Gert-Jan loopt met de koeienbel naar buiten en de deuren gaan los.

De eerste koeien aarzelen wat maar als snel gaat de kudde er uit en maakt vrolijke koeiensprongen voor het publiek. Dat publiek bestaat inmiddels wel uit enkele honderden mensen en auto’s staan geparkeerd van de Brinkenweg tot de afslag Rondweg. Ik hoor enthousiaste geluiden van koeien en mensen. Er is een echt lentegevoel merkbaar. Een kwartier later staan de koeien al rustig te kijken en te grazen. Dat moet ook want anders krijgt Rick gelijk: “straks hebben we slagroom in de melktank”.

Het publiek zoekt massaal het terras op en daar is het ineens heel druk met koffie en appeltaart. De kinderen vermaken zich op de trapskelters.

*) recept griesmeelpudding: 1 liter volle boerenmelk koken. Opletten, want schuimt snel op! Toevoegen: 100 gram tarwegries, 85 gram suiker en 2 zakjes vanillesuiker. Enkele minuten doorkoken, goed blijven roeren, aanbranden voorkomen! In een natte schaal gieten, afdekken met folie en minimaal 4 uur laten afkoelen. Extra lekker met warme kersen(saus).

Testresultaat
Zondagavond testen we de pudding: Heerlijk en lekker romig! Snel aan de slag met de melkverkoop want dit gun je iedereen.