Column burgemeester Eric van Oosterhout
Het lijkt een eeuwigheid geleden, maar het was in oktober vorig jaar. Hotel ten Cate was afgeladen vol. Het leek of heel Noordbarge was uitgelopen. Er waren 150 stoelen in de grote zaal bezet, maar er stond minstens zoveel volk achter in de zaal. Het was dan ook niet zo maar een feestje. De Historische Commissie presenteerde het omvangrijke boek over de roemruchte geschiedenis van het dorp. Ik mocht het eerste boek aanbieden aan de oudste inwoner, Jantje Jonkers.
Het was een prachtig boek, ook al moest ongeveer de helft worden geschrapt.
Zo werd een belangrijk deel van de geschiedenis van de Noordbarger school eruit gehaald. Daar zit een boek op zich in, zei voorzitter Ab Engbers. Ik zei hem dat ik daar als onderwijsman natuurlijk ook erg in was geïnteresseerd.
Het boek over de school kwam er vrij vlot. Maar een feestelijke boekpresentatie zit er niet in. Ab komt met twee commissieleden het boek aanbieden op mijn kamer. Niet minder hartelijk, maar wat een verschil met het grote feest in het najaar.
Het overkomt me wel vaker met bezoek ‘op leeftijd’; de heren hebben “alle tied”. Het ene mooie verhaal na het andere rolt over de vergadertafel. Daar worden meestal veel saaiere verhalen verteld. Zo komt al snel meester Russchen ter sprake. Hij was in 1927 in Noordbarge aan school gekomen, om daar maar liefst tot 1960 te blijven. Hij bewoonde de dienstwoning naast de school voor driehonderd gulden per jaar. Meester Russchen had eigenlijk alleen maar belangstelling voor vier vakken: rekenen, taal, aardrijkskunde en geschiedenis. Dat vertelt oud-leerling Pieter Albers, die later ook het onderwijs in ging. Russchen had het niet zo op creatieve vakken: “we werden ’s maandagsmorgens al door hem gewaarschuwd dat het gymmen op de speelplaats op de vrijdagmiddag niet door zou gaan, als hij zich in die week aan ons had geërgerd. Dus: meestal geen gym”. Ook Jan Pieter de Vin haalt bij mij aan tafel met glimmende oogjes mooie verhalen op van vroeger. Zo vertelt hij over de toenmalige tweedeling in het dorp. Aan de ene kant van het kanaal was er Darp waar de boeren woonden. Aan de andere was er Urk, voor de arbeiders. Waarschijnlijk kwam de naam doordat de arbeiders gingen vissen als ze in de winter weer eens geen werk hadden. De mensen op Urk voelden zich achtergesteld ten opzichte van de darpers. De tweedeling speelde ook een rol op school.
Ondanks dat de school goed bekend stond, kwamen er steeds minder leerlingen. In 1985 moest de school sluiten. In een bomvolle feesttent spreekt wethouder Pijlman de 550 (!) bezoekers van de reünie toe: “wat een feestmaal had moeten zijn, wordt nu een galgenmaal”.
Wat rest is een mooie geschiedenis, die nu prachtig is opgetekend: “Speulkwartier”. In het rijk geïllustreerde boek is het allemaal nog eens na te lezen. Interessant zijn ook de opgenomen notulen van de vergaderingen van de oudercommissie. In 1923 besluit zij de zomertijd met een half uur te verzetten. Dat waren nog eens tijden.
Het boek Speulkwartier is op afspraak nog te koop is bij fam. Harms, Huizingsbrinkweg 44, Noordbarge (0591-611799)