Nieuwsbrief jaargang 2022 nummer 3
Secretaris: Henk Jeurink – Laan van het Kwekebos 229 – 7823KE Emmen
06 25186205 – hendrik.jeurink@gmail.com
www. noordbarge info – bankrekening hc noordbarge: NL ABNA 0252623207
Redactioneel
De nieuwsbrief is deze keer langer dan u van ons gewend bent. Soms gaat de computer met de schrijver aan de loop. Dat is deze keer ook gebeurd. Jan de Vin herbeleefde bijzondere gebeurtenissen in relatie met het slingerende Kerkpad over de es tussen Noordbarge en Emmen. Op menig zondag tijdens de zomer glinsterden daar eeuwenlang ’s morgens gouden en zilveren oorijzers van Noordbarger vrouwen tijdens hun wekelijkse kerkgang naar de Grote Kerk. Henk Jeurink heeft de rest van de artikelen verzorgd.
Het Kerkpad
Vele Noordbargers zullen het zich nog kunnen herinneren het Kerkpad (Kerkweg). Deze zandweg liep over de Noordbargeres richting de Grote Kerk. Bij de straatnaamgeving in 1938 werd de naam Kerkpad vervangen door Raadhuisstraat. Het Kerkpad liep langs de boerderij van Jansie Brouwer (Schutrups), nu Noordbargerstraat 84. Aan het einde van deze zandweg bevond zich o.a. het oude politiebureau en de woning van de koster van de Grote Kerk Jan Jeuring. In Emmen liep deze weg door tot aan de Markt bij de latere Oudheidskamer.
Vanaf de Noordbargerstraat liep na zo’n vijftien meter een afslag naar links richting Westenesch. Dit zandpad liep tot aan het Jeudenveentie (door sommige Noordbargers ook wel ’t Schaopenveentie genoemd). Onderweg had je vanaf de es zicht op het in 1937 gebouwde witte pompstation van de Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD). Het maandblad Drenthe in Woord en Beeld omschreef het kerkpad in 1937 als volgt:
‘Het oude zandpad tussen Emmen en Noordbarge is gedrukt door de voeten van vele geslachten in alle weer en wind, maar de oneindige heide aan weerskanten is ingekrompen en het koren golft waar wildheid was.’Vele Noordbargers liepen over het Kerkpad naar de Grote Kerk voor de zondagdienst Ik weet me als kind nog goed te herinneren dat we over het kerkpad wandelden naar het lunapark op het gruunkampie bij de Eierhal aan de Wesnesschersteeg. Maar ook Sinter Klaastafels kijken bij van Dijk, Stoffers en Jan van Peer. De heenweg ging altijd over het Kerkpad en terug door de Wilhelminastraat waar Jan Bos onder de bomen stond met een kraam waar je knakworst kon kopen voor een kwartje, vader trakteerde ons hierop.
De jeugd vermaakte zich tussen het hoge koren opperbest, er gebeurden ook weleens dingen die het daglicht niet kon verdragen. Zo kreeg Johannes Freriks op zijn rapport van de ulo een zes voor gedrag. Hier kon hij natuurlijk niet mee thuis komen want dan waaide er wat. Samen met neef Jans Bos verscholen in het koren werd de zes met uiterste precisie omgevormd tot een acht. Hij kreeg thuis grote waardering voor dit cijfer. In 1950 werd officieel de naam Kerkpad ingevoerd, dit met het oog op de toekomst want reeds toen al werd gesproken over bebouwing van de Es. Het verzorgingshuis Holdert werd in 1967 gebouwd, dat was het begin van het einde van het Kerkpad. In 1975 werd er een begin gemaakt met de aanleg van de Hondsrugweg en werd tevens de Ermerweg vanaf de Dordsestraat doorgetrokken. Deze weg doorsneed het Kerkpad en het centrum van Emmen was niet meer via dit pad bereikbaar. Tussen de Noordbargerstraat en de Ermerweg langs het kantorenpark de Hooggoorns is het begin van het Kerkpad nog steeds goed te herkennen. Aan de andere kant van de Ermerweg opende Koning Willem Alexander op 18 maart 2016 Wildlands Adventure Zoo. Door al deze veranderingen is er een fraai stuk Noordbarger eslandschap voorgoed verdwenen. Als we terug kijken dan zijn door de gemeente Emmen grote fouten gemaakt. Een voorbeeld daarvan is de aanleg van het extra parkeerterrein voor de somma van 3 miljoen euro langs de Schapenveenweg. Dit parkeerterrein is nooit gebruikt. De gemeente heeft onlangs besloten het parkeerterrein in 2025 te ontmantelen en de grond weer als landbouwgrond te laten gebruiken. Krijgen we toch nog een stukje authentieke esch terug.
Wandelen door Noordbarge op zaterdag 17 september
In 2021 heeft de HC Noordbarge een boekje ‘Wandelroute Noordbarge’ uitgegeven. Sommige donateurs klopten bij commissieleden aan met het verzoek om deze route in een grotere groep o.l.v. de Historische Commissie te gaan lopen. Zaterdag 17 september is het zover. Om half twee ’s middags zijn zowel donateurs als andere belangstellenden van harte welkom bij de onlangs onthulde Roel de Langebank op de Huizingsbrink. Deze bank staat intussen aan de Oude Zuidbargerstraatkant van deze brink. Tijdens de wandeling wordt u bijgepraat door de commissieleden Lien Harms, Jan de Vin en Henk Jeurink. De route is ruim vijf kilometer lang. We nemen de tijd om u in alle rust van de wetenswaardigheden van het oudste dorp van Drenthe op de hoogte te brengen. Na een kort bezoek aan het futuristisch hotel van de familie Ten Cate lopen we terug naar het enige rijksmonument dat Noordbarge rijk is. Dan hebben we het over het winkelpand van fietsmaker de Jong. In die omgeving rond en op ’t Loo is Noordbarge ooit ontstaan. Archeologische vondsten vanaf de jaren veertig in de negentiende eeuw hebben aangetoond dat de slogan op de website van Plaatselijk Belang Noordbarge: ‘Noordbarge het oudste esdorp van Drenthe (en misschien wel van Nederland)’ terecht op deze langdurige onderzoeken zijn gebaseerd. Intussen hebben we Het Hoge Loo (’t Loo) bereikt. Zelfs de Romeinen hebben hier sporen achtergelaten. Via de Hogewandweg-Middenstraat bereiken we de centrale brink in Noordbarge. Dat was de plek waar de bewoners van Noordbarge, daartoe opgeroepen door de boerhoorn, belangrijke zaken met elkaar bespraken. Nu is het de plek van het Stoetbakken. Via de Scheperstraat en een deel van de Huizingsbrinkweg komen we bij de vaort (Oranjekanaal).
Naast de boerenbevolking kwam er na de totstandkoming van dit kanaal ook veel handel en transport naar Noordbarge. Eerst ging dat per schip en geleidelijk aan werd overgegaan naar transport over de weg. Ook aan deze episode in de geschiedenis van Noordbarge is nu een eind gekomen. We zijn nu in de haven van Noordbarge. Water zorgt in de winter voor ijs en daar hebben we in Noordbarge nog altijd fijne herinneringen aan. Menig meisje kreeg hier haar eerste verkering. We zijn nu op Urk en via de vijver in de Bargeres lopen we binnendoor naar de Nieuw-Amsterdamsestraat. Een eindje verderop staat de Stadsboerderij ’t Nije Hoff van de gebroeders Rik en Gert-Jan Nijhoff. Hier houden we onze pauze met koffie/thee met iets erbij. U kunt ook iets anders bestellen. Na drie kwartier lopen we via het in jaren twintig van de vorige eeuw aangelegde Noordbargerbos naar de ‘Dikke Stien’. Daarna via het voetpad over de omstreden verkeersoplossing Ermerweg naar de voormalige scherpe bocht bij Braoms. Via de Noord- bargerstraat lopen we terug naar het startpunt bij de bank van Roel de Lange. Deze wandeling wordt u gratis aangeboden. Dat kan er wel af naar twee jaar minder activiteiten als gevolg van de corona. De commissie heeft graag zicht op het aantal mensen dat meeloopt. Dat is ook van belang voor de catering bij de Stadsboerderij. Maar vergeet het weer niet, blijft het wel zo mooi als in de zomer van 2022. Reden genoeg om u te vragen uw naam en telefoonnummer/mailadres door te geven t.b.v. deze wandeling. Dat kan tot en met woensdag 14 september 2022 bij Lien Harms (0591-611799 of lharms@home.nl). Wij reken op een grote deelname…
Opmaat naar een reeks nieuwe inloopbijeenkomsten voor donateurs
De laatste inloopdag was in 2017. Op het programma stond toen de noordkant van de Ermerweg en de Bargerkampenweg. In 2019 vond de presentatie van het grote boek over ‘Noordbarge en het verhaal van zien bewoners’ plaats. In 2020 hebben wehet nieuwe boek ‘Speulkwartier, OLS III Noordbarge 1877-1985’ uitgegeven en verkocht via schuur- en deur verkoop.Corona had toegeslagen en de commissie zag zich twee volle jaren genoodzaakt geen inloop bijeenkomsten meer te organiseren.Maar nu in het najaar van 2022 durven we het weer aan. In de tussenliggende tijd hebben twee nazaten Rik en Gert-Jan van het oude boerengeslacht Nijhoff uit Noordbarge een Stadsboerderij in de mao tegen het Noordbargerbos laten bouwen. De bijzondere en zeer geslaagde vormgeving is van architect Hendrik F. Klinkhamer uit Emmen. Op zaterdag 8 oktober willen we de lange reeks van inloopbijeenkomsten hervatten in de ‘Stadsboerderij ‘t Nije Hoff’ aan de Nieuw-Amsterdamsestraat 140 te Emmen [7814 VA]. De inloopbijeenkomst duurt van 13.30-16.00 uur. We beginnen met koffie/thee met iets erbij. Tijdens de koffie vertelt commissielid Henk Jeurink het verhaal van het geslacht Nijhoff. Daarna vraagt voorzitter Ab Engbers u dringend wat u als donateur de komende jaar van de commissie verwacht. Maar zo’n mooi en innovatief bedrijf willen we ook graag zien. Onder leiding van de gebroeders Nijhoff worden we bijgepraat en rondgeleid. Zoals u van ons gewend bent sluiten we af met een borrel. Jan de Vin wordt gevraagd hiervoor een muzikaal intermezzo te verzorgen. De commissie heeft graag zicht op het aantal deelnemende donateurs. Dat is ook van belang voor de catering bij de Stadsboerderij. Reden genoeg om u te vragen uw naam en telefoonnummer/mailadres tot en met 5 oktober 2022 door te geven aan onze commissieleden Lien Harms (0591-611799 / lharms@home.nl) of Geesje Gerrits (0591 640263 / geesjeenharm@hetnet.nl). Met elkaar kunnen we zorgen voor een grote opkomst…
Tenslotte
Mocht u nog iets over Noordbarge in uw bezit hebben wat u wel kwijt wil, stelt u zich dan gerust in verbinding met onze commissieleden Geesje Gerrits [0591 640263] of Henk Jeurink [06 25186205]. De boeken ‘Speulkwartier’ en ‘60 jaar bevrijding Noordbarge’ zijn intussen voor maar € 10,00 per stuk telefonisch te bestellen bij Lien Harms en Geesje Gerrits. Bij Geesje kunt U ook terecht voor ansichtkaarten, verjaardagskalenders en de CD Noordbarge daor bij de brug van Jan de Vin.