Vrijheid
Vrijheid ligt niet
zomaar op straat
je kunt het
niet even oprapen
het is leven zonder
angst en geweld
vrij kunnen zijn
in je doen en laten
vrijheid is ook
kunnen laten zien
wie je bent
en waar je voor staat
het is dankbaarheid
aan hen die
hun leven gaven
voor onze …. vrijheid
Paula Hagenaars.
Ruim honderdvijftig mensen hadden zich op 10 april 2022 bij het Pools Monument op de brink in Noordbarge verzameld. Ze hadden gevolg gegeven aan de oproep om met elkaar te herdenken dat het dan precies 77 jaren geleden was dat Emmen bevrijd werd na hevige gevechten in ons mooie dorp aan het Oranjekanaal.
De aanwezigen voorvoelden dat het deze keer een andere herdenking zou worden. Want op 24 februari 2022 was er op Europese bodem een verschrikkelijke oorlog uitgebroken. Voorzitter Jacob Zuur van de Stichting ‘Herdenking Bevrijding van Emmen en omstreken’ wees fijntjes op de vele lijntjes die Polen en Oekraïne met elkaar gemeen hebben. Het mag dan ook geen wonder heten dat onze bevrijders van toen nog altijd grote verbondenheid voelen met landen die op een verschrikkelijke manier hun vrijheden verloren. Deze keer hingen er vier vlaggen. Naast de vlaggen van Nederland, Polen en de Oud-Verzetsstrijders, hadden de organisatoren ook de Oekraïense vlag laten wapperen.
Gelukkig werd op het laatste moment besloten om de Marching Showband Laus Deo weer te laten optreden. Deze band zorgde als vanouds voor zeer passende muziek. Het blijft een gouden greep dat leerlingen van de Vegterschool een eigentijdse inbreng hebben met het voordragen van eigen of door hen zelf gekozen gedichten. Met het gedicht van Paula Hagenaars maakte leerling Jailey grote indruk. Eigenlijk is deze school ook onze school. Er gaan ook veel kinderen uit Noordbarge naar toe. Het voorlezen van de namen van de gevallen Polen in hun eigen taal door Pastoor Józef Okonek was indrukwekkend. Op zo’n moment -zeker tijdens het gebed- voel je dwars door taalbarrières heen grote lotsverbondenheid met elkaar.
Burgemeester Eric van Oosterhout wist in zijn ontroerende toespraak de huidige tijdsspanne op een voortreffelijke manier te verwoorden. “Weg corona, eindelijk weer samen herdenken met zoveel mogelijk mensen. Oud én jong.” Daarna bracht hij de toehoorders terug naar de oorlog. “Vijf jaar onderdrukking. ’s Avonds in je bed liggen en luisteren naar vliegtuigen. Zou het een Duitser zijn? Of toch een Yank of een Tommy.” Daarna richtte hij het vizier op de Poolse soldaten. “Tot voor drie jaar waren bij de herdenking altijd Poolse oorlogsveteranen aanwezig. Hen hebben we tot op hoge leeftijd persoonlijk voor hun inzet kunnen bedanken en laten zien hoeveel we dat waardeerden.” De burgemeester memoreerde dat zich in 40-45 veel strijd in de lucht heeft afgespeeld. “De vele vliegtuigwrakken en begraven Britse vliegers in onze regio getuigen daarvan. En nu. “Als je avonds gaat rijden kun je er de volgende dag in Oekraïne zijn.” De beelden van de oorlog in de Oekraïne emotioneren de burgemeester steeds opnieuw. “Dat horen beelden uit het verleden te zijn, denk ik dan. Niet vandaag en niet zo dichtbij.” Het thema van het landelijke 4 en 5 mei comité dit jaar is ‘Vrijheid in verbondenheid.’ Volgens de burgemeester toont de oorlog in de Oekraïne hoe kwetsbaar vrijheid is. “Het maakt mijn gevoel alleen maar sterker dat we oorlogsslachtoffers moet blijven herdenken en dat we moeten blijven uitdragen hoe belangrijk vrijheid, democratie en de rechtstaat is. Juist in deze tijd.” Daarna legt de burgemeester een verbinding tussen de samenhorigheid tijdens de corona en in onze hulp in nood voor de mensen in en uit de Oekraïne. “Naast samenhorigheid heeft de pandemie ook maatschappelijke problemen en tegenstellingen aan de oppervlakte gebracht.” Daniel Lohues verwoorde het als volgt: “Aordig doen tegen mensken die niet aordig doet. Want die bint aordigheid ’t hardst neudig.” “Vandaag herdenken we de bevrijding van Emmen, waardoor wij onze vrijheid terug hebben gekregen. Laten we die vrijheid koesteren en Poetin en andere machtshebbers laten weten dat oorlog niet van deze tijd is en dat wij onze vrijheid altijd zullen beschermen. Te beginnen bij onszelf. Door aardig te doen. En de verhalen van de oorlog -uit welke tijd ook- te blijven vertellen.”
Kom vanavond met verhalen
Hoe de oorlog is verdwenen,
En herhaal ze honderd malen:
Alle malen zal ik wenen.
Leo Vroman
Emmen, 11 april 2022
Henk Jeurink.
