Een boek over Noordbarge

De eerste vrachtwagen van transportbedrijf Harms op de brug over het Oranjekanaal. De man links op de laadbak is eigenaar Klaas Harms. Foto: Historische Commissie Noordbarge

Wie woont waar in Noordbarge en wie woonde daar vroeger? Het is allemaal op te zoeken in het boek Noordbarge het verhaal van zien bewoners, dat op zaterdag 12 oktober wordt gepresenteerd. Er is ruim tien jaar aan gewerkt.

Jan de Vin (71) draait er niet omheen. Hij is blij dat het mede door hem gemaakte boek over zijn geboortedorp klaar is. ,,Nee, het was geen vervelende klus. Integendeel! Maar als je zo veel jaar met elkaar als historische commissie aan het werk bent, dan wil je op een gegeven moment ook iets laten zien.’’

Johannes Dijks met de ijscokar met ijs van de melkfabriek Noordbarge

Pieter Albers (81) knikt. Hij was er vanaf het prille begin bij betrokken. ,,Na verloop van tijd spreken mensen je er toch op aan. Jij werkt toch ook mee aan dat boek over Noordbarge? Nou, hoe zit het er nu mee?’’

Een boek met ongeveer 10.000 namen

Dat liefhebbers geduld moesten hebben, is wel te verklaren. In het boek worden ongeveer 1500 bewoners in 331 huizen beschreven. Het aantal namen dat wordt genoemd, bedraagt ongeveer 10.000.

Zwemmen in Oranjekanaal

De Vin: ,,Weet je wat ik het moeilijkste vond? Het schrappen! Toen we klaar waren met schrijven, hadden we ruim 800 pagina’s. Onze uitgever vond dat te veel van het goede. Zo’n 400 pagina’s mocht het worden, niet meer. Hij had gelijk, het moet wel behapbaar blijven. Maar hij stelde ons wel voor een heel groot probleem. Wat moest eruit en wat niet?’’ Albers: ,,Uiteindelijk kostte het schrappen nog meer tijd dan het schrijven. Maar goed, het is gelukt!’’

Wie woonde er aan Achter het Kanaal 25?

Het is de eerste keer dat Noordbarge zo uitgebreid wordt beschreven. In 2005 verscheen voor het laatst een boek waarin het nu bijna 800 inwoners tellende dorp centraal stond. Dat ging louter over de bevrijding. Zeventien boerderijen, woningen en schuren gingen in april 1945 in vlammen op.

De opgeblazen brug over het Oranjekanaal met een noodvoorziening voor de boeren om de melk naar de andere kant van de fabriek te transporteren

In het nieuwe boek staat kort de historie van Noordbarge, met daarna een uitvoerige beschrijving van straten, huizen en bewoners door de jaren heen. Altijd al willen weten wie aan Achter het Kanaal 25 woonde en wanneer dat huis werd gebouwd? Het boek geeft uitsluitsel. De woning verrees in 1934 en werd gebouwd door Geert Kruise. Een van de latere bewoners blijkt Anry Kleine Deters te zijn, oud-wethouder van zowel Emmen, Westerveld als Assen. Zij groeide er op.

Wilhelmina Juliana Beatrix Irene Ensing

Bij veel woningen wordt iets extra’s vermeld over de hoofdbewoners. Zo weten wij nu dat Rieks Kleine Deters, de vader van Anry, een groot deel van zijn leven bij drukkerij Ten Kate in het Emmer centrum werkte. En dat over hem het verhaal gaat dat hij de krant net zo snel in spiegelschrift kon lezen als op de gebruikelijke manier.

Het bedrijf De Poel, vroeger gevestigd aan de Noordbargerstraat

Bijzonder is het verhaal van Thie Ensing (1904 – 1992) en Antje Hartog (1906 – 1975) aan de Bargerkampenweg. Zij gaven in 1942 – dus middenin de oorlog – hun pasgeboren dochter de naam Wilhelmina Juliana Beatrix Irene. Het werd bij de burgerlijke stand schoorvoetend geaccepteerd, hoewel de naam Wilhelminastraat in het Emmer centrum toen al door de Duitsers was verboden.

De gewelddadige dood van een nachtwaker

Toen in februari 1945 in het gezin Ensing nog een dochter het levenslicht zag, moest die de naam Margriet Francisca krijgen. Dit keer was de ambtenaar bij de burgerlijke stand strenger. Dit mocht niet, de namen moesten worden omgedraaid. Na de oorlog werd dit – kosteloos – alsnog teruggedraaid.

Een ontspoorde tram bij de boerderij van Kootstra (later Potgieter) op de Ermerweg

Iets wat de tongen in Noordbarge los maakte, was de gewelddadige dood van nachtwaker Jan Steenge in 1901. Tijdens zijn werk werd hij in het pikkedonker door drie mannen aangevallen. Ze werden gepakt en voor de rechtbank gebracht. Daar verklaarden ze huilend dat ze nooit de bedoeling hadden gehad om de bewoner van de Huizingsbrinkweg dood te slaan. Ze wilden hem alleen een pak rammel geven.

En zo staat het boek, dat is voorzien van veel foto’s, vol met bijzondere wetenswaardigheden over huizen en hun bewoners. Zo’n vijftien inwoners en oud-inwoners verzamelden de benodigde informatie en het beeldmateriaal.

Complex Jehovah’s Getuigen is een soort Vaticaanstad in Rome

Henk Jeurink (72), Ab Engbers (76) en de al genoemde De Vin en Albers behoorden tot deze groep en zij maakten er uiteindelijk als schrijvers met zijn vieren een lezenswaardig geheel van. De Vin en Engbers wonen in Noordbarge, Jeurink en Albers groeiden er op en wonen alweer jarenlang in Emmen. De vier mannen komen dus ook met hun naaste familieleden voor in het boek.

Een deel van de mensen die betrokken waren bij het maken van het boek. Van links naar rechts: Harm Gerrits, Geesje Gerrits, Henk Jeurink, Pieter Albers, Lies Harms, Ab Engbers en Jan de Vin. Op achtergrond de voormalige zuivelfabriek

Wie niet worden genoemd, zijn de mensen in het woon- en werkcomplex van de Jehova’s Getuigen, dat in 1983 gebouwd werd. Jeurink: ,,We hebben niets tegen deze mensen, maar ze hebben geen enkele binding met Noordbarge. In feite is het een dorp in een dorp. Een soort Vaticaanstad in Rome? Ja, zo kun je het ook zeker noemen.’’

Nog een boek in aantocht, over de openbare school

Voormalig onderwijsman Engbers is voorlopig nog niet klaar met schrijven over Noordbarge. Samen met De Vin wil hij nog een boek maken over de openbare lagere school, die tussen 1877 en 1985 aan de Noordbargerstraat stond. ,,Ik kon maar een heel beperkt deel van de informatie over deze school kwijt in het boek over de bewonersgeschiedenis. Er komt straks dus nog iets achteraan.’’

Botermaker Tiens Grootjans (links) en machinist Jans Veenstra in het ketelhuis van de zuivelfabriek

Maar goed, eerst is er de presentatie van Noordbarge het verhaal van zien bewoners. Zaterdag 12 oktober is het zover, in hotel Ten Cate. Het boek is gedrukt bij Uitgeverij Drenthe, verschijnt in een oplage van 800 exemplaren en kost 24,90 euro.

Hotel Ten Cate, op de hoek Noordbargerstraat/Hondsrugweg

Jeurink: ,,Doordat we zo lang bezig zijn geweest, hebben we nu een boek waar we best trots op kunnen zijn. Verdrietig is dat drie mensen die eraan mee hebben gewerkt, tijdens het proces zijn overleden. Hoe graag hadden ook zij de presentatie van dit boek bijgewoond.’’

Bron: J.W. Horstman / dvhn

7 gedachten over “Een boek over Noordbarge”

    • Na de presentatie wordt het boek te koop aangeboden en kunnen de mensen, die reeds vooruit hebben betaald of besteld, het boek in ontvangst nemen. Daarna wordt het boek vanaf 14 oktober 2019 bij de lokale boekhandel te koop aangeboden.

  1. “Lokale boekhandel” betekent dat, dat ik het bijvoorbeeld bij de Bruna kan bestellen? Ik zou het boek graag in bezit krijgen. Ik ben in 1958 in Noordbarge geboren en zou het een fantastisch kado voor mijn vader van 95 jaar vinden.
    Groet Anja Puper-Schokker

  2. Jan P de Vin

    De zaal gaat open om 13.30 uur bij hotel Ten Cate om 14.00 uur begint de presentatie, iedereen is van harte welkom.Om ongeveer 15.30 uur zal de verkoop beginnen de prijs van het boek bedraagt 24,90. Graag gepast betalen daar er veel mensen worden verwacht dan gaat de verkoop wat sneller.

    tot zaterdag

  3. Jan de Vin

    Het boek is te koop bij boekhandel vh Vermeer in de Noorderstraat vanaf zaterdag 12 oktober .
    In het Emmermeer bij boekhandel Boels.

Reacties zijn gesloten.